Inhoudsopgave
Voor de betekenis van tuitgevel, kijk je eerst naar de betekenis van gevel. Met een gevel wordt de buitenmuur van een gebouw bedoelt. Het is het van buiten zichtbare gedeelte van de muur. Men bedoelt met een gevel soms ook enkel de voorgevel. Een tuitgevel is te omschrijven als een minimalistische trapgevel. Het verschil is dat deze gevel geen trapsgewijze, maar een schuine opbouw heeft naar het hoogste gedeelte van het dak.
Geschiedenis tuitgevel
De tuitgevel was met name tussen 1620 en 1720 populair bij pakhuizen. Het was ook in de 17e eeuw populair bij arbeidershuisjes, geeft een architect in Curacao aan. Daarnaast werd de tuitgevel ook gebruikt om een achterzijde toch nog enige uitstraling te geven. Hoewel duidelijk was dat de voorgevel beduidend meer de aandacht kreeg in het ontwerp. In de 18e en de 19e eeuw kwamen er nog meer tuitgevels. Zo werden hals-en trapgevels versimpeld tot tuitgevels.
Uiterlijk
De tuitgevel is een bakstenen gevel met een schuine zijdes naar boven. Kenmerkend voor deze gevel is dat het hoogste gedeelte geen punt is, maar een ’tuit’. Een smalle hals die rechthoekig is. Soms zit er op die tuit een zogenaamd klein fronton op of zandstenen plaat.
Aan de zijkanten van het dak zag je platte gedeeltes, dit werden de schouders genoemd. Soms hadden die schouders een gekrulde vorm. De schuine kant werkte men met een rollaag af.
Soorten gevels
De tuitgevel is een gevel net zoals bijvoorbeeld houten gevels, trapgevels, halsgevels, verhoogde halsgevels, klokgevels, verhoogde kroonlijsten en lijstgevels. De naam van de gevel geeft in het geval van de houten gevels wat prijs over het materiaal waaruit de gevel bestaat. In alle andere hier benoemde gevallen, waaronder dus ook de tuitgevel, geeft de naam een idee van de vorm van de gevel.
De tuitgevel vierde zijn hoogtijdagen in de jaren 1620-1720. Daarvoor en met overlap was dat de trapgevel, periode 1600-1995. Het voordeel van de tuitgevel ten opzichte van de trapgevel was dat de tuitgevel wat eenvoudiger was. Nog iets later, ook met overlap, kwamen de halsgevels op gang. Dit was in de periode 1640-1720. Halsgevels gaven juist weer een wat chiquere uitstraling. Een halsgevel is te herkennen aan 90 graden hoeken en de vorm van een hals. Vaak zag je daarbij klauwstukken, een fronton of festoenen.
Tuitgevels nu
In de architectuur komt het regelmatig voor dat bepaalde kenmerken uit vervlogen tijden weer een opmars maken. Een tuitgevel heeft daarbij een wat meer minimalistische uitstraling, zonder dat er sprake is van het toch vrij veelvoorkomende puntdak. Dit maakt de tuigevel aantrekkelijk, ook nu nog.